Regen!

Een belangrijk deel van het leven op Dos Pos veranderd in positieve zin als het geregend heeft. Elke week worden beide exclosure areas bewaterd, een ervan met een dripsysteem en een andere met de hand. Daarnaast krijgen alle drie de nurseries voordat het werk begint water, dag in dag uit. Maar niet als het geregend heeft! Dan lig ik ‘sochtends een uurtje langer in bed en kan ik ‘smiddags de vrijwilligers meenemen naar het national park, waar we vervolgens gaten kunnen graven voor het planten van nieuwe boompjes. Die nieuwe boompjes moeten dan natuurlijk weer water krijgen, behalve als het geregend heeft! Dit jaar zou daarom een heel positief jaar moeten worden, want het voorspelde regenseizoen zou, na 5 jaar droogte, enorm nat worden. Zeker de afgelopen drie jaar waren zo droog dat veel oude bomen de strijd opgegeven hebben en afgestorven zijn. Ook in Dos Pos is dit duidelijk te zien, mangobomen waarvan enkele met een doorsnee van meer dan een meter zijn doodgegaan en worden nu snel verteerd door de termieten en houtboorders.

Maar aan al die ellende zou nu dus een eind komen omdat dit hét regenseizoen zou worden. Zorgen waren geuit over de staat van veel dammen (die zouden in slechte staat zijn en overstromen, waardoor modderstromen konden ontstaan) en daarnaast waren we bang dat de nieuw geplante boompjes weggespoeld zouden worden door het vele water. Maar we keken er ook reikhalzend naar uit. Niemand van Echo (en veel kennissen over de rest van het eiland) hebben Bonaire meegemaakt in een echt nat seizoen. Van horen zeggen en van wat foto’s valt te geloven dat het eiland echt groen word, met riviertjes en stroompjes die dagen aanhouden. Landbouw zou opleven als de kunuku’s hun Maishi (Sorghum) inzaaiden in de tot nu toe kale akkertjes. En gras, overal zou gras en kleine kruidplantjes moeten ontkiemen en de nu karige Saliepollen zouden opnieuw aanslaan, tot twee meter hoog groeien en alles vervolgens bedekken als een bijna invasieve monocultuur.

Toen ik in Augustus aankwam was ik dan ook blij te horen dat er een week voor mijn aankomst veel regen was gevallen. Op de wegen zag ik inderdaad hier en daar vegen van kleinere kiezels en zand waar het water over de weg was gelopen. Ook in de eerste weken van mijn verblijf hier regende het een paar keer, dus de verwachtingen leken uit te komen en we begonnen te spreken van een “goed regenseizoen”. En toen stopte het met regenen. We gaven nog niet op, want het kon natuurlijk later nog gebeuren, maar de regenperiode loopt van oktober tot en met januari, en eind oktober was het nog steeds droog.

Het is nu half november en sinds deze week heeft het tot nu toe elke dag geregend. Niet veel, maar meer dan genoeg om de grond goed nat te maken. Zou het dan nu zo ver zijn? Ik merk bij mezelf en ook bij de rest van Echo dat we het nu niet meer durven zeggen, uit angst dat het volgende week weer droog is en het opnieuw een droog regenseizoen word. We wachten af…

Afgelopen keer sloot ik mijn blog af met de cliffhanger over de tropische storm. Matthew, zoals deze hurricane uiteindelijk genoemd werd toen hij ter hoogte van Bonaire was, heeft enorm veel schade aangericht aan een aantal Caribische eilanden en de Amerikaanse kust. Maar als je kijkt naar het pad dat de storm gevolgd heeft lijkt het bijna alsof hij een bochtje om heeft gemaakt toen het de beurt was voor Bonaire. En dat betekende dus geen regen, maar ook geen schade door harde wind en overstromingen vanuit de oceaan. Een paar dagen later kregen we alsnog metershoge golven, een kleine herinnering van Matthew aan wat had kunnen gebeuren als hij wel over Bonaire was geraasd.

In plaats daarvan gaat het leven op Bonaire door en werken we hier hard aan ons doel voor dit jaar. Dat doel bestaat eruit om 3 exclosure gebieden te omheinen en te beplanten met jonge boompjes. Een van de gebieden is al klaar, meer dan 500 bomen zijn geplant op een speciale “tree planting day”. Een andere is inmiddels helemaal omheind en we zijn begonnen met het aanleggen van paadjes waarlangs de bomen geplant gaan worden. En dan is er Tolo. Tolo is een exclosure die we aanleggen bovenop de keiharde kalksteen rotsbodem. Gek genoeg is de biodiversiteit hier erg hoog en zijn er heel wat bomen te vinden, die zich allemaal in de kleine kreukels en scheuren van de rotsen klemmen. Maar om daar een hek te plaatsen moet je toch even wat meer werk doen! Om die reden hebben we dan ook hulp gekregen van het Nederlandse leger, maar toen die vervolgens weer vertrokken bleven we over en nu ligt het werk dan ook even stil. Toch ben ik positief dat met even iets meer inspanning het ons ook hier lukt om het hekwerk geplaatst te krijgen en elke scheur te vullen met nieuwe boompjes.

Naast het bouwen van de exclosure gebieden zijn er altijd klussen te doen op het terrein van Dos Pos zelf. Zo zijn we momenteel bezig met het upgraden van de nursery. De jonge boompjes stonden eerst allemaal direct op de grond en veel hadden door de gaten in hun plantpot heel slim wortels gevormd die in de grond vastzaten. Daar kom je natuurlijk pas achter als je ze wil gaan verplaatsen, en dan is het vaak al te laat. Daarom willen we nu al de boompjes van de grond, zodat de wortels die door de pot heen groeien vanzelf afsterven in de lucht. Tientallen oude bierkratten worden daarom verzameld vanaf de lokale vuilnisbelt (bierkratten worden hier namelijk niet gerecycled) en vervolgens geschilderd zodat ze wat minder als zodanig herkenbaar zijn. Dan worden deze netjes naast elkaar geplaatst en zo creëren we een stevige en gratis ophoging waar de planten vervolgens op komen te staan

Zoals ik al eerder aangaf zijn een aantal mango bomen helaas overleden. Veel van deze bomen staan langs het pad waar wekelijks de Echo tour langs komt en om er voor te zorgen dat er niet ineens een halve boom naar beneden komt zijn we momenteel bezig deze reuzen op een verantwoordelijke manier naar beneden te halen. Door de grootte van de bomen is dat ongeveer een mango per ochtend, maar dan is er ook niet meer over dan een groot gat in het bladerdek en een afgezaagde stomp op de grond.

En om het leukste voor het laatst te bewaren, Roos is langs geweest op Bonaire! Het was heel fijn mijn lieve vriendinnetje weer in het echt te kunnen zien, na ruim 2 maanden met alleen maar skypen. Ook al heb ik niet alle dagen vrij genomen, toch hebben we rustig de tijd gehad weer even lekker bij elkaar te zijn. Roos heeft ook een dag meegeholpen met het Echo team en verder hebben we een uitgebreide wandeling gemaakt over het Echo terrein. Op die manier kon ik eindelijk in het echt laten zien waar ik al die tijd mee bezig ben geweest.