Exclosure na Exclosure

En toen was het alweer halverwege Maart. De tijd vliegt hier echt voorbij en dat heeft zo zijn voor en nadelen. Met het schrijven van dit blog kom ik erachter dat ik al letterlijk maanden niet meer gedoken heb en ook de rest van de weekend activiteiten heb ik al een tijdje niet meer uitgevoerd. Aan de andere kant heb ik dan ook bezoek gehad van niet alleen mijn lieve vriendinnetje, maar ook van mam en Klaas. Het was een drukke maar wel hele gezellige week en het was fijn eindelijk ook eens aan de rest van mijn familie te kunnen laten zien waar ik nu dag in dag uit mee bezig ben.

En dat is natuurlijk nog al wat. Allereerst begin ik langzaam een eerste balans op te maken van de resultaten van het eerste herbebossingsseizoen. Vooral interessant vind ik het om te kijken naar hoe de verschillende boomsoorten zich aanpassen aan de omstandigheden in hun nieuwe woonomgeving. Vrij duidelijk is het verschil tussen de boompjes die we geplant hebben aan het begin van het regenseizoen en degene die we als laatste hebben geplant, aan het einde van de natte tijd. We hadden al rekening gehouden met het water geven van de bomen door de droge tijd heen, maar in de praktijk betekend dat dat we in Slagbaai (de exclosure die als laatste aangeplant is) 2 keer per week bijna 1000 liter water geven om de bomen in leven te houden, terwijl dat in Washington (de eerste aanplant) dat maar een keer hoeven te doen, en dan is dat eigenlijk alleen maar voor die paar soorten die het over het algemeen moeilijk hebben. Zoals ik al zei is er dus een groot verschil tussen de boomsoorten en hoe snel ze gegroeid zijn. Sommige soorten, zoals de Kohara (Cordia dentata) deden het in het begin heel erg goed en groeiden zowat dubbel zo groot. Juist deze soort is nu juist bijna volledig het blad kwijt, met slechts de sprieten die overblijven (maar wel nog levend). De Palu di Sia Blanku (Bursera karsteniana) is ook enorm gegroeid, zowel in Washington als Slagbaai. Deze soort lijkt in sommige gevallen zelfs nog steeds te groeien en heeft nog al zijn bladeren. De Wayaka of Pokhout (Guaiacum officinale) lijkt het in alle gevallen een beetje jammerlijk te doen, het is een altijdgroene boom, maar de blaadjes zijn vaak een beetje verdord en echt gegroeid hebben ze ook niet toen het nog wel regende. Maarja, ook deze leeft wel nog gewoon.

Over het algemeen zijn er sowieso eigenlijk erg weinig boompjes dood gegaan. In Washington zijn dat er ongeveer 10 (van de 1200 geplant) en in Slagbaai (nog) geen enkele. De meeste sterfgevallen hebben te maken met onze eigen fouten, zoals verkeerd planten (met de wortels boven de grond) of te veel in de zon zetten. Enkele zijn ook beschadigd door een omgevallen cactus, iets wat een minder bijverschijnsel was van de natte tijd. In Tolo (de enige limestone exclosure) zijn de meeste sterfgevallen. Hier konden we geen gaten graven door de harde rotsbodem en hebben we daarom 146 zaailingen geplant in plaats van de gewone jonge boompjes. In eerste instantie leek dit een succes, zeker terwijl het nog regende, maar toen de regen ophield hebben we niet genoeg water gegeven en nu zijn er toch een aantal verdroogd. Een veel groter probleem in deze exclosure zijn de leguanen. Die eten maar al te graag de jonge zaailingen, die perfect binnen het bereik zijn, en trekken daarmee het hele boompje uit de grond.

Al deze observaties zijn natuurlijk wel leermomenten voor volgend jaar en nu al ben ik bezig de aantallen van de soorten aan te passen zodat we nog minder sterfgevallen hebben volgend jaar en nog sneller groeiende bomen. Uiteraard moet ik nog steeds afwachten wat er gebeurd de komende tijd, want het droge seizoen is pas net begonnen. Dat wil zeggen dat er nog van alles kan gebeuren, misschien heb ik het wel verkeerd geschat en gaat straks de helft van alle bomen dood. Laten we het niet hopen!

Wat betreft het verdere werk, ik kan me met het wisselende team van vrijwilligers gelukkig bijna volledig focussen op het bouwen van nog meer exclosures. Momenteel zijn we bezig met exclosure nummer 2 van dit jaar en dat is de Seru Largu exclosure. Dit is ook op een limestone berg, maar dan eentje met heel verweerd gesteente, waar dus wat makkelijker in te graven is. Bovendien loopt er een weg helemaal rondom en dat vergemakkelijkt de aanvoer van materialen. Er staan wel wat grotere bomen, maar het lijkt meer op een park dan op een bos. Er zijn namelijk ook ontzettend veel geiten in dat gebied. Ik heb dus hoge verwachtingen voor deze exclosure, zeker als we volgend jaar wederom een goed regenseizoen hebben, al is dat natuurlijk maar weer afwachten.
Gedurende het droge seizoen gaan we in ieder geval ons keiharde best doen om zoveel mogelijk werk gedaan te krijgen, zodat we zodra het gaat regenen meteen alle boompjes de grond in kunnen stoppen. Maar dan moeten we wel nog even 2 andere gebieden selecteren en omheinen. In totaal staat er op de planning om dit jaar 10.000 bomen te gaan planten, dus 5 keer zoveel als afgelopen jaar. Een behoorlijk hoog streven dus, maar ik ga mijn best doen om het te organiseren.

Zoals al gezegd was Roos weer even langsgekomen op Bonaire. Deze keer bleef ze 10 daagjes, en wat gingen die snel voorbij! We hadden expres niet zoveel gepland en hebben het rustig aan gedaan, de meeste van de toeristische activiteiten hebben we op een eerder moment toch al eens gedaan. Wel hebben we al een beetje vooruitgekeken op ons toekomstige leventje hier en zijn we lekker wezen dromen over hoe we dat gaan inrichten.

Mam en Klaas waren er ook die week en die hebben zich heerlijk vermaakt met juist wel al die leuke activiteiten, al was er nog genoeg tijd om ze ook mee te nemen naar een van de exclosures die we al aangeplant hadden.

Zo tijdens het schrijven van dit blog heb ik een beetje het idee dat ik alleen maar dingen loop te vertellen die ik al een keer eerder verteld heb, het lijkt er dus een beetje op alsof ik toch uiteindelijk in de dagelijkse sleur van het werkende leven terecht ben gekomen! Maar dat is dus gelukkig helemaal niet waar. Ook al lijken de activiteiten die ik doe misschien erg op elkaar, ik ben natuurlijk steeds eenzelfde soort hek aan het bouwen en het aantal gaten dat ik nu gegraven heb is echt niet meer te tellen, toch is er geen dag hetzelfde en stroomt mijn hoofd nog steeds over van nieuwe impressies en ideeën waar ik iets mee wil doen.

Daarnaast is het ook leuk om te merken dat ik mezelf steeds ‘professioneler’ voel binnen de organisatie. Doordat Echo een wat kleinere organisatie is ben ik snel betrokken bij bestuurlijke taken en beslissingen. Zo schrijf ik meerdere voorstellen voor bedrijven op Bonaire die geïnteresseerd zijn in het aanplanten van bomen op hun eigen terreinen en word ik ook betrokken bij applicaties voor nieuwe fondsen. Ik heb laatst zelfs mijn eerste eigen applicatie geschreven. Voorlopig heb ik het hier dus nog wel even naar mijn zin!